Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej może uprawnionym osobom i rodzinom udzielić wsparcia i pomocy w następujących formach:
1/ Pomoc pieniężna
2/ Pomoc usługowa
3/ Pomoc rzeczowa
4/ Praca socjalna
1. POMOC PIENIĘŻNA
Ta forma pomocy społecznej obejmuje:
- zasiłki z ustawy o pomocy społecznej
- zasiłek stały,
- zasiłek stały wyrównawczy,
- gwarantowany zasiłek okresowy,
- macierzyński zasiłek okresowy,
- macierzyński zasiłek jednorazowy,
- zasiłek okresowy,
- zasiłek celowy,
- specjalny zasiłek: okresowy i celowy,
- renta socjalna
- składki na ubezpieczenia społeczne,
- składki na ubezpieczenie zdrowotne
- inne świadczenia pieniężne: zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne, pomoc dla kombatantów,
Zasiłki:
Zasiłek stały
Zasiłek stały przysługuje osobie:
- zdolnej do pracy lecz nie pozostającej w zatrudnieniu ze względu na konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem wymagającym stałej pielęgnacji, współdziałaniu w postępowaniu leczniczym, rehabilitacyjnym oraz edukacyjnym.
- zasiłek stały jest uzależniony od dochodu rodziny:
1/ przysługuje jeżeli dochód rodziny nie przekracza 150% dochodu określonego zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej,
2/ dziecko ma orzeczoną niepełnosprawność wraz ze wskazaniami, o których
mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych.
- zasiłek stały przysługuje również wówczas, gdy dziecko wymagające stałej opieki lub pielęgnacji ukończyło 18 lat i jest niezdolne do samodzielnej egzystencji.
Zasiłek stały nie przysługuje w przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, zasiłku stałego wyrównawczego, emerytury, renty, z wyłączeniem renty rodzinnej.
Wysokość zasiłku stałego wynosi – od 1 czerwca 2003r. – 418zł miesięcznie.
Do wniosku o przyznanie zasiłku stałego, należy przedłożyć zaświadczenia o wysokości dochodów rodziny, oświadczenie o dochodach i stanie majątkowym, orzeczenie o niepełnosprawności dziecka.
Zasiłek stały wyrównawczy
Zasiłek stały wyrównawczy przysługuje osobie:
- pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa lub wieku.
- posiadającej dochód niższy od kryterium dochodowego na podstawie art. Ust 1 ustawy o pomocy społecznej
Wysokość zasiłku stałego – wyrównawczego stanowi:
- w przypadku osób samotnych - różnicę między kwotą 461zł. /kryterium dla osoby samotnie gospodarującej/ a posiadanym dochodem.
- w przypadku osób w rodzinie – różnicę między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie wyliczonym zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, a faktycznym dochodem na osobę w rodzinie.
W obu przypadkach wysokość przyznanego zasiłku wyrównawczego nie może przekroczyć kwoty 418zł miesięcznie, ale nie może być niższa niż 19zł.
Jeśli o zasiłek ten ubiega się osoba przebywająca w domu pomocy społecznej i przed skierowaniem do domu uprawniona była do zasiłku stałego wyrównawczego, wówczas osobę taką uznaje się za samotnie gospodarującą.
Osoba samotna aresztowana lub odbywającą karę pozbawienia wolności zachowuje prawo do 30% otrzymywanego zasiłku stałego wyrównawczego. Pozostała część zasiłku może być przeznaczona np. na pokrycie opłat mieszkaniowych.
Wraz z wnioskiem o przyznanie zasiłku stałego wyrównawczego należy przedłożyć zaświadczenia o wysokości dochodów rodziny, oświadczenie o dochodach i stanie majątkowym, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Należy również wyrazić zgodę na przeprowadzenie wywiadu u osób zobowiązanych do alimentacji.
Gwarantowany zasiłek okresowy
Zasiłek ten przysługuje osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:
- Utraciła prawo do zasiłku dla bezrobotnych pobieranego, na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu z powodu upływu okresu jego pobierania,
- W dniu utraty zasiłku dla bezrobotnych ( a także w okresie pobierania gwarantowanego zasiłku okresowego ) samotnie wychowuje co najmniej jedno dziecko w wieku do 7 roku życia,
- Dochód rodziny nie przekracza kryterium dochodowego, określonego w ustawie o pomocy społecznej.
Gwarantowany zasiłek okresowy wypłacany jest przez okres 36 miesięcy z tym, że:
- Przez pierwsze 12 miesięcy wysokość świadczenia wynosi kwotę równą kryterium dochodowemu osoby samotnie gospodarującej – od 1 czerwca 2003 r. – 461zł,
- Przez kolejne 24 m-ce – 80% tej kwoty.
O przyznanie zasiłku należy wystąpić nie później niż do 30 dni od dnia utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych, albo 30 dni od dnia otrzymania decyzji urzędu pracy o ustaniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Zasiłek gwarantowany ulega zawieszeniu w czasie podjęcia zatrudnienia albo pozarolniczej działalności w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu.
Przywróceniu zawieszonego zasiłku gwarantowanego następuje na wniosek złożony w terminie 14 dni od dnia ustania zatrudnienia,, jeżeli nadal spełnione są warunki będące podstawą do pierwszorazowego przyznania zasiłku / tj. samotnie wychowuje dziecko i spełnia kryterium dochodowe/.
Aby załatwić formalności związane z przyznaniem gwarantowanego zasiłku okresowego, należy złożyć wniosek o przyznanie tej formy pomocy, zaświadczenie z urzędu pracy o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych, zaświadczenia o wysokości dochodów, zaświadczenie ze szkoły dziecka, oświadczenie, że nie pobiera renty lub wcześniejszej emerytury.
Macierzyński zasiłek okresowy
Macierzyński zasiłek okresowy przysługuje:
- Matce dziecka zajmującej się jego wychowaniem.
- Ojcu dziecka zajmującego się wychowaniem w razie śmierci matki lub porzucenia przez nią dziecka w okresie 4 miesięcy życia dziecka.
- Osobie, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka.
- Osobie, która przyjęła dziecko na wychowanie w ramach rodziny zastępczej – w 1 roku życia dziecka.
Macierzyński zasiłek okresowy ustala się w wysokości różnicy między kwotą równą kryterium dochodowemu osoby samotnie gospodarującej tj. 461zł., a posiadanym dochodem na osobę w rodzinie, nie mniej jednak niż 52zł.
Łączny okres pobierania zasiłku nie może przekroczyć 4 miesięcy, a w przypadku urodzenia dziecka martwego lub jego zgonu 1 miesiąca.
Macierzyński zasiłek jednorazowy
- Przysługuje na każde urodzone dziecko podczas ostatniego porodu, osobie której przyznano macierzyński zasiłek okresowy
- Macierzyński zasiłek jednorazowy aktualnie wynosi 201zł.
Zasiłek okresowy
Zasiłek okresowy może być przyznany osobom i rodzinom, które znajdują się w trudnej sytuacji materialnej i nie są w stanie zaspokoić niezbędnych potrzeb życiowych ze względu na:
- długotrwałą chorobę, jeżeli choroba ta spowodowała wzrost kosztów utrzymania na skutek stosowania leków, dojazdów do placówek służby zdrowia, zabiegów medyczno – rehabilitacyjnych,
- niepełnosprawność,
- brak możliwości zatrudnienia
- brak uprawnień do renty rodzinnej,
Wysokość zasiłku okresowego uzależniona jest od dochodu rodziny: może być wypłacany do wysokości różnicy pomiędzy kryterium dochodowym ustalonym zgodnie z ustawą o pomocy społecznej dla rodziny, a faktycznie posiadanym dochodem, nie mniej jednak niż 19zł.
Zasiłek celowy
W celu zaspokojenia niezbędnych potrzeb osób i rodzin może przyznany zasiłek celowy, w szczególności na:
- pokrycie części lub całości kosztów leków i leczenia, remontu mieszkania, opału i odzieży, pobytu dziecka w żłobku lub w przedszkolu a także kosztów pogrzebu,
- zasiłek celowy może być przyznany osobie lub rodzinie, która poniosła straty w wyniku zdarzenia losowego, klęski żywiołowej lub ekologicznej.
- Aby załatwić formalności związane z ubieganiem się o zasiłek celowy, należy złożyć wniosek, udokumentować dochody i złożyć stosowne oświadczenia.
Specjalne zasiłki: okresowy i celowy
W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie lub rodzinie nie spełniającej kryterium dochodowego określonego w art. 4 ust 1 ustawy o pomocy społecznej może być przyznany specjalny zasiłek okresowy lub celowy, przy czym:
- miesięczna wysokość zasiłku okresowego nie może być wyższa niż kwota kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, określona w art. 4 ust 1 ustawy,
- Wysokość zasiłku celowego nie może być wyższa niż100% kwoty kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny - ustalonej zgodnie z art. 4 ust1 ustawy.
Renta socjalna
Renta socjalna przysługuje osobie:
- pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed ukończeniem 18 roku życia,
- całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego do 25 roku życia w trakcie nauki w szkole ponad podstawowej lub szkole wyższej,
- całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej
Jeżeli osoba posiada uprawnienia do świadczeń z ubezpieczenia społecznego – renta socjalna nie przysługuje. Nie dotyczy to jedynie renty rodzinnej – w przypadku zbiegu uprawnień renty socjalnej z rentą rodzinną, wówczas kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń do wypłaty nie przekroczyła 200% renty socjalnej tj. obecnie 836zł.
Jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200% renty socjalnej, świadczenie nie przysługuje.
Wysokość renty socjalnej od 1 czerwca 2003r wynosi 418zł.
W przypadku podjęcia pracy, wynagrodzenie nie może przekroczyć wysokości renty socjalnej, gdyby jednak wynagrodzenie było wyższe, renta socjalna nie przysługuje.
Składki na ubezpieczenie społeczne:
Za osoby korzystające z pomocy społecznej w formie zasiłku stałego i gwarantowanego zasiłku okresowego opłacane są składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe od kwoty zasiłku stałego, chyba że osoba ta podlega ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z innych tytułów lub otrzymuje emeryturę albo rentę.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne:
Ośrodek Pomocy Społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne za osoby pobierające niektóre świadczenie z pomocy społecznej tj. zasiłek stały, zasiłek stały wyrównawczy, rentę socjalną i gwarantowany zasiłek okresowy.
Składka opłacana jest za osoby, które nie mają możliwości podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.
Zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne:
Ośrodek pomocy Społecznej poza realizacją świadczeń z ustawy o pomocy społecznej wypłaca także zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne osobom, które nie są uprawnione do ich pobierania u pracodawców, w KRUS, urzędzie pracy, ZUS.
Wysokość zasiłku rodzinnego uzależniona jest od liczby dzieci: od 1.06.2002r wynosi:
- na pierwsze i drugie dziecko oraz na małżonka - 42,50zł. miesięcznie
- na trzecie dziecko - 52,60zł.
- na czwarte i kolejne dziecko - 65,70zł.
Osobie samotnie wychowującej dziecko uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego, zasiłek rodzinny na to dziecko przysługuje w podwójnej wysokości.
Zasiłek rodzinny na dziecko przysługuje do ukończenia 16 roku życia, jeżeli kształci się w szkole – do czasu ukończenia nauki, nie dłużej jednak niż do 20 roku życia.
Zasiłek rodzinny przysługuje na małżonka, który ukończył 60 lat / kobieta/, 65 lat / mężczyzna/, bądź jest niepełnosprawny w stopniu znacznym lub umiarkowanym albo sprawuje opiekę nad dzieckiem uprawnionym do zasiłku pielęgnacyjnego.
Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje bez względu na dochód rodziny:
- dzieciom do 16 roku życia z orzeczoną niepełnosprawnością,
- osobom powyżej 16 roku życia posiadającym znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności powstały w wieku uprawniającym do zasiłku rodzinnego,
- osobom, które ukończyły 75 rok życia.
Od 1 marca 2003r. Zasiłek pielęgnacyjny wynosi 141,70 zł.
Świadczenia dla kombatantów
Ośrodek Pomocy Społecznej realizuje wypłatę świadczeń z Funduszu Kombatanckiego na podstawie odrębnych przepisów.
Aby otrzymać pomoc pieniężną muszą być spełnione kryteria dochodowe:
dochód netto na osobę nie przekracza:
- w przypadku osoby samotnej - 220% najniższej emerytury
- w przypadku osób w rodzinie - 150% najniższej emerytury
- w przypadku osób pobierających renty z tut. .inwalidztwa wojennego -300% najniższej emerytury
Od 2002 roku ta forma pomocy nie jest realizowana przez ośrodek pomocy z uwagi na brak środków z Państwowego Funduszu Kombatanckiego.
2. POMOC USŁUGOWA
Pomoc usługowa adresowana jest przede wszystkim do osób starszych, samotnych, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób i obejmują:
- usługi opiekuńcze - obejmują pomoc w zaspokojeniu codziennych potrzeb życiowych /sprzątanie, dokonanie zakupów, załatwianie spraw w urzędach/, opiekę higieniczną, pielęgnację zaleconą przez lekarza oraz w miarę możliwości również zapewnienie kontaktów z otoczeniem,
- specjalistyczne usługi opiekuńcze – to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem / pielęgniarki, rehabilitantów/
Usługi opiekuńcze świadczone są w miejscu zamieszkania, ale realizowane mogą być również w ośrodkach wsparcia np. w dziennych domach pomocy społecznej, środowiskowych domach samopomocy, ośrodkach opiekuńczych, które zapewniają między innymi wyżywienie podczas pobytu, terapię zajęciową, zajęcia rehabilitacyjne, kulturalne czy rekreacyjne.
Wysokość za usługi opiekuńcze uzależniona jest od posiadanych dochodów – im wyższy dochód tym większa odpłatność.
W przypadku braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę i gminę osoba wymagająca całodobowej opieki może ubiegać się o skierowanie do domu pomocy społecznej.
Podjęcie z urzędu lub na wniosek innej osoby działań w sprawie umieszczenia w Domu Pomocy Społecznej może nastąpić wyłącznie za zgodą osoby potrzebującej pomocy lub jej przedstawiciela.
Opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej uzależnione są od posiadanych dochodów:
- dla osoby posiadającej własny dochód – miesięczna oplata nie może być 70% dochodu,
- jeżeli osoba nie posiada własnego dochodu i posiada rodzinę – miesięczna oplata nie może być wyższa niż 70% dochodu na osobę w rodzinie. Do dokonania opłaty zobowiązani są proporcjonalnie do posiadanego dochodu na osobę w rodzinie małżonek przed zstępnymi /dzieci/ i wstępnymi /dziadkowie/,
- jeżeli osoba nie posiada własnego dochodu i jest osobą samotną – koszty pobytu w domu pomocy społecznej ponosi w całości budżet państwa,
- opłaty za dzieci ponoszą rodzice lub opiekunowie w wysokości 70% dochodu na osobę w rodzinie, wlicza się w to również dziecko kierowane lub przebywające w domu pomocy społecznej.
Jeżeli dochód na osobę w rodzinie, które zobowiązane są do opłat za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej, nie przekracza kryterium dochodowego na osobę w rodzinie wyliczonego zgodnie z ustawą o pomocy społecznej – koszty opłat ponosi budżet państwa.
Do umieszczenia w domu pomocy społecznej wymagany jest wniosek osoby zainteresowanej, jej zgoda, bądź zgoda przedstawiciela ustawowego, wywiad środowiskowy, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, decyzja organu emerytalno-rentowego, ew. decyzja o przyznaniu zasiłku stałego-wyrównawczego.
3. POMOC RZECZOWA
Pomoc rzeczowa świadczona jest głównie w formie:
- bonów pieniężnych na zakup żywności, które są przyznawane w szczególnie uzasadnionych przypadkach, zwłaszcza gdy świadczenia z pomocy społecznej są wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem np. na zakup alkoholu,
- gorącego posiłku,
- dożywianie dzieci w szkołach w okresie nauki,
- pomoc rzeczowa może być również udzielona w postaci zakupu opalu na zimę,
- inne w zależności od potrzeb klienta
4. PRACA SOCJALNA
Praca socjalna to jedna z form pomocy w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych, skierowana na pobudzenie aktywności i zaradności klienta, w celu odzyskania zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie.
Praca socjalna jest działaniem odnoszącym się do klienta i wymaga jego obecności.
Podopieczny współuczestniczy w działaniu na równi z pracownikiem socjalnym, który wraz z nim angażuje się w proces prowadzący do zmian. Pracownik socjalny jest odpowiedzialny za kontrolowanie, analizę, wyjaśnienie i wybór odpowiednich działań.
Na pracę socjalną składają się:
- Poradnictwo w tym poradnictwo prawne – to udzielanie porad, wskazówek i informacji dotyczących problemu osoby zwracającej się o pomoc do pracownika socjalnego. Poradnictwo nie może ograniczać się tylko do słownego doradzania, ale musi być połączone z udzielaniem konkretnej pomocy np. pracownik socjalny oprócz porady skieruje klienta do radcy prawnego.
- Informowanie – polega na przekazywaniu przez pracownika socjalnego osobie zainteresowanej informacji o zasadach, kryteriach i możliwościach uzyskania pomocy.
- Interwencje - interwencje mają na celu przyspieszenie załatwienia określonej sprawy czy też nadanie jej pomyślnego biegu dla osoby, na rzecz której pracownik socjalny podejmuje interwencje. Polega na wywieraniu wpływu na kogoś w jakiejś sprawie w celu uzyskania określonego skutku, np. zmiany decyzji, przyspieszenia umieszczenia w Domu Pomocy Społecznej, wydania dokumentów, rozłożenia na raty zaległości podatkowych itp.
